ALBERT

Description: In the study of solar-terrestrial relationships, magnetic storms and solar activity play important roles. In this paper, the intense magnetic storms in company with solar proton events occurred in October and November 2003, January 2005, December 2006, January and March 2012 have been considered. The variation of the odd nitrogen (NOy) oxides and ozone in the stratospheric layer is investigated by the effects of energetic particle precipitation. Anomaly percentage of the odd nitrogen (NOy) oxides and ozone are calculated separately for the Southern and the Northern hemispheres and geographic latitude from 60 to 80 degrees. The analyzed results of the observational data showed that the intense magnetic storms, which consist of more than 500 (particles/cm2 s sr) solar energetic proton (E〉10MeV), gave rise to the increase of the odd nitrogen (NOy) oxides in the stratosphere, from level 1 mb to 200 mb. Also, the results showed that in November 2003, January 2005, December 2006, January and March 2012 the odd nitrogen (NOy) oxides, which consist of over 500 (particles/cm2 s sr) increased in the Northern hemisphere but decreased a little in the Southern hemisphere . Among the events of the magnetic storms in the autumn and winter seasons, the only event on the October 2003, showed that the odd nitrogen (NOy) oxides increased in the Southern hemisphere. The results showed that the increase in the odd nitrogen (NOy) oxides caused a decrease of ozone in the altitude below the odd nitrogen (NOy) with a delay.

Description: The electrical properties of rock types or channel structures have been the object of intense studies for many years. The main aim of the present work is to show the frequency response of electrical properties of some Granite samples concerning chemical, minor and major composition. This may be used as a fingerprint for the characterization of some Granite rocks. Electrical measurements on Granite samples (surface, Aswan, Egypt) were measured (100 Hz up to 107 Hz). Differences in samples due to changes in texture lead to different changes in electrical properties. The changes at conductivity and dielectric constant are reflections from the texture within grains. Conductivity and dielectric constant values extend from ~10-8 to 10-4 (S/m) and 24 to 3.5, respectively. With frequency increase, conductivity increases, and dielectric constant decreases (10 kHz), and then it settles down. Differences in electrical properties between samples are small as a direct result of the homogeneity and texture of most samples. There is a high dispersion of dielectric constant for relatively low-frequency values (〈10 kHz) and no dispersion at relatively high frequencies. In conclusion, the dielectric constant decreases due to the shrinkage of energy levels for electrons and the increase of hopping particles between different particles.

Description: A strong earthquake () (34.911° N, 45.959° E, ~19 km depth) occurred on November 12, 2017, at 18:18:17 UTC (LT=UTC+03:30) in Sarpol-e Zahab, Iran. Six different Neural Network (NN) algorithms including Multi-Layer Perceptron (MLP), Recurrent Neural Network (RNN), Gated Recurrent Unit (GRU), Convolutional Neural Network (CNN), Long-Short Term Memory (LSTM) and CNN-LSTM were implemented to survey the four months of GPS Total Electron Content (TEC) measurements during the period of August 01 to November 30, 2017 around the epicenter of the mentioned earthquake. By considering the quiet solar-geomagnetic conditions, every six methods detect anomalous TEC variations nine days prior to the earthquake. Since time-series of TEC variations follow a nonlinear and complex behavior, intelligent algorithms such as NN can be considered as an appropriate tool for modelling and prediction of TEC time-series. Moreover, multi-methods analyses beside the multi precursor’s analyses decrease uncertainty and false alarms and consequently lead to confident anomalies.

Description: Direct current electrical resistivity imaging is provided by measuring the vertical and horizontal electrical potential variations of subsurface structures using surface and borehole records. To recover the resistivity tomograms from the observed data, a non-linear inverse problem is required to be iteratively solved. A 2.5-dimensional forward modeling based on the finite-difference method with rectangular meshes is also formulated. The two-dimensional reconstruction of earth resistivity data is implemented using a smoothness constrained inversion algorithm (i.e. Occam’s method), wherein a Gauss-Newton technique for updating the sensitivity function is proposed. After verifying the accuracy and efficiency of the forward modeling and the sensitivity function calculation, the inversion algorithm is tested on synthetic data from both geometrically simple and complicated bodies and a real data set. A stopping criterion based on the noise level, roughly estimated using the method of reciprocal resistance measurements, is also provided leading to preventing over-or under-interpreted structure during the inversion process. The numerical experiments reveal that the proposed inversion algorithm provides stable inversion results and an acceptable representation of the main features and structure of the models without producing spurious effects. Furthermore, to deal with the reliability of the recovered models, a model sensitivity analysis is implemented using the resolution density distribution. All used formulations and concepts are part of a Matlab source code developed during this study.

Description: یکی از نتایج مهم نظریه گرانش کوانتومی اصلاح قوانین فیزیک در فواصل کوتاه است. مثلا روابط جابجایی مکانیک کوانتومی استاندارد در مقیاس هایی از طول – به نام طول پلانک – تغییر می یابند. البته باید توجه داشت که این تغییرات در انرژی های پایین قابل صرفنظر کردن است و فقط در حد انرژی های بالا همچون جهان اولیه این تصحیحات قابل توجه می شوند. در این راستا اصل عدم قطعیت استاندارد مکانیک کوانتوم با روابط اصلاح شده عدم قطعیت که شامل یک طول کمینه قابل مشاهده از مرتبه پلانک است تغییر می یابند. از طرفی لحظات ابتدای پیدایش عالم که شامل دوره تورم بوده دوره ای است که به دلیل سطح بالای انرژی ، اثرات کوانتومی گرانش در آن قابل توجه و لذا می توان در این دوره به بررسی این اثرات پرداخت. برای این کار می توان ویژگی های دوره تورمی را از روی پارامتر های اولیه عالم همچون افت و خیزهای اولیه تشکیل ساختار عالم و نمایه طیفی مورد بررسی قرار داد. این پژوهش اثرات کوانتومی گرانش را در یک مدل برداری گرانش تعمیم یافته مورد بررسی قرار داده ایم. به این صورت که با استفاده از اصل عدم قطعیت اصلاح شده از طریق هندسه ناجابجایی (که بر اساس اصلاحات گرانش کوانتومی بدست آمده)، دینامیک تورمی جهان اولیه را مورد مطالعه قرار داده و سپس اثرات کوانتومی گرانش ناشی از تعمیم اصل عدم قطعیت را در پارامتر نمایه طیفی را بررسی می کنیم . همچنین چگالی اختلالات اسکالر متاثر از این اثرات مورد محاسبه قرار گرفته است.

Description: با توجّه به اهمیّت پدیده‌ی تغییرات آب‌وهوایی و گرمایش جهانی، آگاهی از رفتار گذشته، حال و آینده‌ی عناصر آب‌وهوایی از اهمیّت شایان توجهّی برخوردار است. در همین راستا، در پژوهش حاضر تلاش می‌شود داده‌های میانگین سالانه‌ی دما در ایستگاه مهرآباد تهران از سال 1330 تا 1394 بررسی شود. بدین منظور و برای شناسای تغییرات زمانی میانگین دمای سالانه، مدل سازی آماری – خانواده‌ی مدل‌های آریما (ARIMA) به کار گرفته شد. برای نیل به این هدف، معنی‌داری آماری مراتب و اجزای مختلف مدل، برای پیش‌بینی وارسی شد. در نهایت دو مدل ARIMA(0,1,1)_{con}، و ARIMA(2,1,0)_{con} به عنوان مدل‌های رقیب انتخاب شدند. معیارهای نهایی نشان دادند که مدلARIMA(0,1,1)_{con} به عنوان مناسب‌ترین مدل برازنده بر دمای سالانه‌ی ایستگاه مهرآباد تهران است. همچنین، آزمون‌های آماری خودهمبستگی، ضریب همبستگی پیرسون، همگنی نرمال استاندارد، وانیومن، انحرافات تجمعی، نقاط عطف، علامت و پورت مانتئو برای وارسی رفتار باقی‌مانده‌های مدل پیش‌بین استفاده شد. علاوه بر این، شیوه‌های ترسیمی برای نرمال بودن باقی‌مانده‌ها، استقلال ، ثابت بودن واریانس بر روی باقی‌مانده‌های مدل ARIMA(0,1,1)_{con}، در راستای بالا بردن اطمینان آماری عدم قطعیّت مدل پیش‌بین انجام شد. یافته‌های حاصل از مدل نشان می‌دهد که به‌طور میانگین هر سال نسبت به سال قبل از خود حدود میزان 038/0 درجه‌ی سلسیوس افزایش دما را تجربه می‌کند. میانگین دمای 16 سالۀ پیش‌بینی به طور میانگین برابر 742/17 درجه‌ی سلسیوس خواهد بود. نتایج آزمون‌ها نیز نشان دادند باقی‌مانده‌های مدل ARIMA(0,1,1)_{con} رفتار تصادفی دارند، که نشان می‌دهد مدل حاصل، برازنده‌ی پیش‌بینی برای سری زمانی میانگین سالانه دما در ایستگاه مهرآباد تهران است.

Description: شناسایی رفتارهای تناوبی و تصادفی سری‌های زمانی پارامترهای توجیه زمین (EOP)، به‌منظور کاربردهای مختلفی همچون تعیین دقیق مدار ماهواره‌ها، نجوم ژئودزی، ناوبری فضایی و همچنین مطالعه‌ی پدیده‌های ژئوفیزیکی مورد نیاز می‌باشد. روش‌های مختلف آنالیز سری‌های زمانی از دیرباز تا کنون مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق، بررسی و تعیین فرکانس‌های موجود در پارامترهای توجیه زمین، با استفاده از آنالیز هارمونیک کمترین مربعات یک متغیره و چند متغیره‌‌ی سری‌های زمانی IERS 14 C04، از تاریخ اول ژانویه 1980 تا 31 دسامبر سال 2020 صورت گرفته است. با تشکیل مدل تابعی با استفاده از فرکانس‌های تعیین شده، ضرایب مدل تابعی با استفاده از برآوردگر کمترین‌مربعات برآورد شدند. سپس مدل مناسب اتورگرسیو-میانگین متحرک (ARMA)، متناظر با بردار باقیمانده‌های کمترین‌مربعات حاصل از این مدل تابعی تعیین گردید. در نهایت با استفاده از ضرایب برآورد شده‌ی مدل تابعی و مدل ARMA، پارامترهای توجیه زمین برای 20 روز اول سال 2021 پیش‌بینی شدند و دقت روش ارائه شده مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این تحقیق با دو روش یادگیری عمیق مقیاسه گردید و نتایج نشان داد دقت بهتری نسبت به آن‌ها داراست و رفتارهای تناوبی و تصادفی EOP با دقت بالایی شناسایی شده‌اند. پس از گذشت 10 روز دقت پیش‌بینی برای مولفه‌ی x حدود 9/7 برابر، برای مولفه‌ی y حدود 5/3 برابر و برای مولفه‌ی LOD حدود 5/1 برابر بهبود یافت. همچنین با گذشت 20 روز دقت روز دقت پیش‌بینی برای مولفه‌ی x حدود 15/1 برابر ،برای مولفه‌ی y حدود 89/2 برابر و برای مولفه‌ی LOD حدود 18/5 برابر بهبود یافت.

Description: In this paper, a code for 3D forward modeling of electromagnetic low induction number (EM-LIN) data is developed based on the linear integral equations (IE). At first, the code is manipulated for a resistive block immersed in a homogenous background, and the obtained results have RMS errors of 2% comparing with the previously standard published results, which demonstrates the productivity of the 3D forward modeling code. Then, a model composed of two conductive anomalies with different depth ranges and conductivities in a resistive background is considered. IE Forward reposes shows that the shallower block produce larger values in spite of having less conductivity.Since the forward modeling is linear, the productivity of the forward modeling code depends on the efficiency of the forward operator. Furthermore, linear forward operator plays the key role in the linear inversion procedure, therefore, a real data set of a thick dyke in Bloemfontein Nature Reserve region in South Africa is manipulated. Weighted damped minimum length solution is utilized for the inversion procedure and the inverted model is demonstrative of the forward operator efficiency in practical applications.

Description: In recent years, an increase in the frequency of dust storms in the Middle East has been experienced. Identifying the potential sources of dust is essential to manage the hazardous consequences of dust storms. In addition, the relation between dust events and meteorological factors such as wind speed and horizontal visibility in the Middle East is lacking. The relation between dust events and topographical features such as soil texture in the Middle East is also unclear. In this study, dust events in the Middle East were classified based on horizontal visibility and the present weather reports during the period 1996-2015. Frequencies of different types of dust events, including blowing dust, dust in suspension, dust storm and severe dust storm, were estimated. The average concentrations of dust particles in the Middle East were also estimated based on horizontal visibility. Wind speed makes a critical contribution to dust events in the Middle East, thus wind speeds were also analyzed over the regions with relatively high frequency of dust events. In addition, maps of soil texture, elevation of landforms and the vegetation cover percentage, which have been obtained by the Weather Research and Forecasting (WRF) preprocessing system (WPS), were evaluated. The highest frequency of dust events is observed in five domains, which include Sudan, Saudi Arabia, Iraq, the United Arab Emirates (UAE), Afghanistan, Pakistan and Iran. Dust in suspension has the highest frequency among all types of the dust events studied here, particularly in southeastern Iran and central and eastern Iraq. Seasonal variations in dust event activity are directly related to wind speed, such that the frequency of dust events is the highest in June and July when winds are strongest, and lowest in January when winds are weakest. Maximum dust concentrations are observed in Saudi Arabia, Yemen and Iraq. The maximal frequency of dust storms in the Middle East occurs in May, June and July. Due to the differences in soil texture, elevation and vegetation cover, the dust emission in the Middle East is characterized by significant spatial heterogeneity. Our numerical analysis shows that sources of dust in the Middle East are mostly topographical lows with heights below 400 m, including sources in Sudan, northeastern and eastern Saudi Arabia, Iraq and Pakistan. Nevertheless, in the southwestern Arabian Peninsula, the height of sources of dust reaches to approximately 1200-2400 m. The upper surface texture of soil in region A (northeastern Sudan) is loam and sandy loam, in region B (Yemen and the southwestern Arabian Peninsula) is loamy sand and loam, in region C (northeastern Saudi Arabia, eastern Iraq and western Iran) is clay loam and loam, in region D (the UAE) is sand, sandy loam and loam, and in region E (Afghanistan, Pakistan and southeastern Iran) is loam clay and loam. The upper surface texture of soil in areas with the highest dust frequency is sandy loam and clay loam. The spatial distributions of the vegetation cover percentage show a sharp decline (below 1%) in Sudan, Saudi Arabia, Iraq, Central and Southern Iran and Pakistan.

Description: عدم‌توازن و به دنبال آن شکل‌گیری امواج گرانی- لختی به‌عنوان یکی از عوامل شناخته‌شده در وقوع تلاطم هوای صاف (CAT)، در وردسپهر زبرین شناخته می‌شوند. در این پژوهش ابتدا امواج کژفشار با استفاده از مدل WRF به صورت آرمانی در یک کانال با ابعاد 4000، 10000 و 22 کیلومتر به‌ترتیب در راستاهای مداری، نصف‌النهاری و قائم بر روی صفحهf با تفکیک افقی (قائم) برابر با 25 (25/0) کیلومتر برای 15 روز شبیه‌سازی شد. در ادامه، با کاربست روش تجزیه موج-تاوه، بخش نامتوازن شارش تعیین و برای محاسبه دامنه و دامنه بی‌بعد امواج گرانی-لختی مورد استفاده قرار گرفت. سپس مقادیر دامنه بی‌بعد امواج گرانی-لختی، برمبنای نظریه عدم‌توازن خودبه‌خودی لایت‌هیل- فورد، روش ناکس و همکاران (2008) (KMW)‌ نیز محاسبه شد و برای بررسی تلاطم و شدت آن، اتلاف انرژی جنبشی تلاطمی و آهنگ اتلاف پیچکی (EDR) با استفاده از مقادیر هر دو دامنه محاسبه شدند. نتایج توزیع EDR با استفاده از دامنه بی‌بعد روش تجزیه موج-تاوه نشان داد که در تمام محدوده اطراف جریان‌ جتی تلاطم متوسط وجود دارد و بیشینه این مقادیر، در نواحی پایین هسته و خروجی جریان‌ جتی قرار می‌گیرد که منطبق بر محل فعالیت امواج گرانی- لختی و مطالعات پیشین CAT نیز است. همین‌طور نتایج توزیع EDR با استفاده از دامنه بی‌بعد روش KMW تلاطم‌های شدید را در مناطق کوچکی بر روی هسته جت و در ناحیه ورودی جریان جتی نشان می‌دهد و بر‌خلاف روش تجزیه موج- تاوه در بیشتر مناطق، تلاطمی پیش‌بینی‌ نمی‌شود که این امر می‌تواند به اختلاف دو روش در محاسبه دامنه امواج مربوط باشد.

Description: با توجه به نیاز اکتشاف منابع کم عیار نظیر پورفیری‎ها به دلیل کاهش ذخایر کانه‎ های معدنی پرعیار سطحی، امروزه پی‎جویی‎های ژئوفیزیکی مورد توجه بیشتری قرار گرفته‎اند. وجودکانی‎هایی با خودپذیری مغناطیسی و رسانایی الکتریکی بالا در محدوده زون پتاسیک کانسارهای مزبور، استفاده از روش‎های مغناطیس‌سنجی، مقاومت ویژه و پلاریزاسیون القایی را به منظور تخمین عمق و شکل کانسارهای مزبور امکان پذیر می‎سازد. در تحقیق حاضر داده‎های یاد شده در محدوده کانسار پورفیری مس و طلای دالی جنوبی مورد مطالعه مجدد قرار گرفته‎اند تا با انجام پردازش‎ها و مدل‎سازی‎های جدید، نتایج مطالعات قبلی را بهبود بخشیده و ارتباط کانی‎زایی با مدل‎های ژئوفیزیکی جدید مشخص گردد. در این بررسی برای اولین بار با انجام مدل‌سازی وارون سه بعدی داده‌های پردازش‎شده مغناطیس‌سنجی در این منطقه و تحلیل خطای آن، مقاطعی از خودپذیری مغناطیسی در جهت آزیموت گمانه‌های موجود در منطقه به همراه نتایج عیار طلا و مس به دست آمده از آنالیز ژئوشیمیایی گمانه‎ها ارائه شد. همچنین نتایج مدل‌سازی وارون دو بعدی داده‌های مقاومت ویژه و پلاریزاسیون القایی در راستای سه پروفیل با خطای مناسب نیز ضمن سازگاری با نتایج مطالعات قبلی، با خودپذیری مغناطیسی تخمین زده شده در راستای یک پروفیل IP/Res مقایسه گردید. مقایسه مقاطع و صحت سنجی آن‌ها با عیار مس و طلای موجود در طول گمانه‌ها نشان می‎دهد که مناطق مشکوک به کانی‌سازی، در ارتباط با خودپذیری مغناطیسی و شارژ پذیری بالا و مقاومت ویژه کم بوده و با توجه به مدل‌مغناطیسی، حداکثر کانی‌سازی در حاشیه توده با خودپذیری مغناطیسی بالا مشاهده می‌شوند.

Description: این مطالعه به مقایسه کارایی دو روش کولوکیشن کمترین مربعات و انتگرال پواسن در انتقال فروسوی داده های گرانی هوابرد با استفاده از داده های زمینی در منطقه کلرادو امریکا اختصاص دارد. روش کولوکیشن نیاز به داده های با خواص آماری مستقل از مکان و جهت دارد. لذا اثر طول موجهای بلند با استفاده از مدل ژئوپتانسیل و اثر طول موج های کوتاه توپوگرافی از روی داده ها برداشته شد. حذف اثر طول موجهای کوتاه مدل از مدل پتانسیل پوسته dV_ELL_Earth2014_5480 از درجه/مرتبه 5480/5480 انجام شد. نتایج عددی با داده های شبیه سازی شده در ارتفاع پرواز و سطح زمین نشان از برتری روش پواسن نسبت به کولوکیشن در انتقال فروسوی داده های هوایی دارد. اختلاف بین نتایج عددی روشهای کولوکیشن و انتگرال پواسن برابر 2 میلی گال است. این مقدار در سطح نویز داده ها است. همچنین انحراف معیار اختلاف بین نتایج هر دو روش با داده های زمینی حدود 8 میلی گال است. همچنین هر دو روش وجود یک بایاس به اندازه 2 میلی گال در داده های هوابرد را نشان می دهند. با توجه به وجود همین مقدار بایاس در داده های زمینی نمی توان این مقدار بایاس را برای داده های هوابرد کلرادو نسبت داد.

Description: آنامولی سطح دریا به عنوان کمیتی که بیان‌کننده اختلاف ارتفاع سطح‌لحظه‌ای آب با مقدار متوسط سطح‌آب در یک بازه زمانی می‌باشد در مطالعه وضعیت سطح آب مناطق مختلف دارای اهمیت چشمگیری می‌باشد. منطقه آبی دریاچه خزر به عنوان یکی از دو منبع مهم آبی برای کشور ایران از اهمیتی استراتژیک برخوردار است. بدین منظور در این پژوهش با استفاده از داده‌های گذر 92 مأموریت‌های ارتفاع‌سنجی‌ماهواره‌ای؛ عبوری از منطقه آبی خزر به مشاهده تغییرات کمیت آنامولی سطح دریا در این منطقه از سال 1993 تاکنون پرداخته شده است. سپس این کمیت با استفاده از روش تجزیه به مودهای ذاتی به عنوان روشی کارا در جداسازی فرکانس های تشکیل‌دهنده یک سیگنال مورد آنالیز قرار گرفته است و سپس با استفاده از شبکه عصبی توابع پایه شعاعی یک شبکه به منظور پیش‌بینی آنامولی سطح دریا ایجاد گردیده است. 9 فرکانس غالب به همراه یک ترند نتیچه تجزیه سیگنال مدنظر در این پژوهش می باشد که در نهایت منجر به پارمترهای مجذور میانگین خطا به میزان 0/029 متر و 0/034متر به همراه ضریب همبستگی 0/99 و 0/97 به ترتیب در دو مرحله آموزش و تست شبکه عصبی می‌شود.

Description: حفاظت قطعات الکترونیکی در برابر پرتوهای فضایی یکی از مهم‌ترین الزامات اولیه در طراحی و ساخت ماهواره‌ها می-باشد. در این کار با محاسبه دز ناشی از پرتوهای فضایی در ماده سیلیکونی با استفاده از کد مونت کارلوی MCNPX به ارزیابی تاثیر سازه‌های مختلف در حفاظ سازی پرتوهای فضایی پرداخته شده است. حفاظ پرتویی چند لایه متشکل از آلومینیوم، کربن و پلی‌اتیلن طراحی شد و عملکرد آن با حفاظ‌هایی از جنس آلومینیوم و پلی‌اتیلن برای بازه‌های دز متفاوت بررسی شد. همچنین سه بازه دز پرتویی که برای اکثر قطعات تجاری بصورت ریسک کارکردی تعریف می‌شود در نظر گرفته شد. نتایج نشان می دهد که با جایگزینی حفاظ چند لایه به جای حفاظ مرسوم آلومینیومی در بازه های دز مشخص، در بیشترین حالت 12/22% کاهش وزن حاصل خواهد شد. علاوه برآن، در صورت عدم الزام به استفاده از جعبه-های آلومینیومی جهت قرارگیری قطعات الکترونیکی داخل ماهواره، استفاده از حفاظ پلی‌اتیلنی از لحاظ بودجه وزنی در حالت خطر بالا با 65/17%، خطر متوسط 16/13% و خطر کم با 23/19% اختلاف نسبت به حفاظ آلومینیومی مقرون به‌صرفه می‌باشد.

Description: Different learning methods have been used to recognize seismic facies and reservoir characterization using seismic attributes. One of the significant issues in automatic facies analysis is to relate the seismic data to facies properties using the well data. According to previous studies, the role of attributes is more significant than the learning method for automatic classification. The proposed method uses supervised selection of seismic attributes for automatic facies analysis.Extended Elastic Impedances (EEI) at different angles as seismic attributes are being increasingly utilized in both seismic facies analysis and reservoir characterization. They are representative of elastic parameters of rocks appropriately. In the presented method, proper EEI seismic attributes are selected after a feasibility study using petro-physical logs, and EEI template analysis of the well data. Adaptive Neuro-Fuzzy Inference System (ANFIS) is applied to the fuzzy coded data of the well facies to train an automatic model to predict facies from the seismic data. Subsequently, the same particular EEI attributes are prepared. The EEI attributes from the seismic data are inputs for the trained ANIFIS model to perform seismic facies analysis. In this method, the seismic facies and the well facies are compatible. Only one well data can be sufficient for the well analysis stage and well facies clustering.The proposed method is applied on 3D prestack seismic data located in Abadan plain to discriminate hydrocarbon interval of Sarvak Formation. The results reveal that the supervised selection of attributes and fuzzy concepts present remarkable ability in dealing with imprecise seismic facies analysis and reservoir characterization.

Description: The radon transform has a wide application in seismic processing for each project in different areas. Multiple attenuation is mostly summarized in the use of radon analysis in practice, especially in marine data processing. The definition of mute function is the major challenge in parabolic radon transform. In this paper, a method for segmentation of the radon transform by fuzzy inference system is introduced to separate energy parts in the radon domain. We applied a fuzzy inference system based on the property of energy distribution and its attribute in the radon domain. The result of clustering is the partitioning of the radon domain in three major classes: 1- random noise, 2- multiple, and 3- primary and multiple. The result of applying the new method on real data has shown the applicability of the new method for separation of multiple class from other classes that can assist the processor to define the mute function in the absence of other events in the radon domain.

Description: این پژوهش با هدف درستی سنجی و پیش بینی دهه‌ای دمای ماهانه ایران با استفاده از برونداد پروژه پیش بینی اقلیمی دهه ای (DCPP) که در پروژه مقایسه مدل‌های جفت شده فاز ششم (CMIP6) مشارکت داده شده است، انجام شد. به این منظور از دو گروه داده شامل دمای 42 ایستگاه همدید و برونداد دو مدل BCC-CSM2-MR و MPI-ESM1-2-HR با تفکیک افقی 100 کیلومتر برای دوره گذشته نگر(2019-1980) و دوره پیش‌بینی (2028-2021) استفاده شد. برای درستی سنجی‌ مدل‌ها از سنجه های آماری RMSE ، MBE و PCC و نمودار تیلور استفاده گردید. نتایج درستی سنجی نشان دهنده کارایی بهتر مدل MPI-ESM1-2-HR نسبت به مدل BCC-CSM2-MR در ایران می‌باشد. در مقابل مدل BCC-CSM2-MR به خصوص در سواحل شمالی و جنوبی کشور با خطای قابل توجهی همراه بوده و صرفاً در مناطق کوهستانی ایران عملکرد قابل قبولی را نشان داده است. نتایج بررسی دمای ماهانه دوره گذشته‌نگر با استفاده از مدل MPI-ESM1-2-HR نشان داد که این مدل بخوبی الگوهای دمایی کشور را به تصویر می‌کشد. پیش‌بینی دمای ایران برای دوره 2028-2021 نشان داد که بی‌هنجاری دما در دهه‌ی‌ آینده در تمامی ماه‌های سال مثبت و بطور متوسط 0.9 درجه‌سلسیوس افزایش می‌یابد. آنچه در این میان بسیار حائز اهمیت است بی‌هنجاری مثبت دمای ماه‌های مارس، آوریل، ژوئن و ژوئیه در تمامی پهنه‌های اقلیمی کشور است. بی‌هنجاری مثبت در این ماه‌ها بیش‌از یک درجه سلسیوس بوده که یک تهدید جدی برای محیط زیست و منابع آب ایران در سال‌های آینده به‌شمار می‌رود.

Description: در مسائل مرتبط با هواشناسی، آبشناسی و کشاورزی دسترسی به پیش‌بینی‌های دقیق دمای کمینه و بیشینه در هر مکانی ضروری است. ازاینرو استفاده از پیش‌بینی‌های با دقت مناسب مدل‌ WRF در تمام نقاط شبکه ضروری است. اما خروجی مدل با خطای سامانمند همراهست. هدف این مطالعه تصحیح خطای پیش‌بینی‌های 24، 48 و 72 ساعته دمای بیشینه و کمینه در نقاط شبکه بر روی ایران است. خطای مدل طی دوره آموزش 5 و 14 روزه، برای نقاطی از شبکه که دارای داده مشاهداتی هستند محاسبه شد. این خطاها در نواحی هم‌اقلیم، با استفاده از روش درون‌یابی کوکریجینگ، در سایر نقاط شبکه برآورد شد. بدین ترتیب پیش‌بینی خام مدل برای نقاط فاقد داده مشاهداتی حفظ، و تنها مقادیر برآورده شده خطا بر روی آنها اعمال می‌شود. دوره آماری 15 ماه، از 1/11/2019 الی 1/2/2021 برای 560 ایستگاه مشاهداتی کشور در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد خطای برونداد خام مدل در ماه‌ها، مکان‌ها و نواحی اقلیمی مختلف، توزیع یکنواختی ندارد. RMSE برونداد خام مدل برای کل کشور در پیش‌بینی‌های دمای بیشینه و کمینه به ترتیب تقریباً 6 و 5 درجه سلسیوس است، که بعد از تصحیح، به ترتیب به کمتر از 2 و 4 درجه می‌رسند. تغییر‌پذیری نمره مهارت در تمامی نواحی اقلیمی و ماه‌های مختلف بعد از تصحیح خطا بسیار کاهش یافته و در محدوده صفر تا یک قرار می‌گیرد. روش تصحیح خطای 14 روزه نسبت به روش 5 روزه چندان سبب بهبود نمره مهارت مدل نشد و می‌توان با روش 5 روزه با هزینه محاسباتی کمتر به دقتی مشابه رسید.

Description: گسل دوچاه با ظاهری خمیده و با راستای تقریبی خاوری-باختری و شیب حدود 70 درجه به سمت شمال واقع در پایانه شمال باختری گسل قم- زفره، از ساختارهای جالب توجه در ایران مرکزی می‌باشد. تاکنون پژوهش‌های متعددی به‌ویژه از دیدگاه رسوب‌شناسی و دیرینه‌شناسی در منطقه دوچاه صورت گرفته‌است اما کماکان اطلاعات ساختاری از گسل دوچاه واقع در باختر استان قم (کوه‌های یزدان و دوچاه) بسیار اندک است. در این پژوهش با تمرکز بر اطلاعات هندسی وجنبشی گسل دوچاه و پهنه‌ی دگرریخت شده‌ی اطراف آن در سازندهای قم و قرمزفوقانی به تحلیل تنش دیرینه در این محدوده پرداخته شده است که موقعیت محور یبیشینه تراکمی اصلی (σ1) و محور بیشینه کششی اصلی(σ3) به ترتیب برابر با 05 / 030 و 05 / 285 بدست آمد. تحلیل هندسی و جنبشی ساختاری مرتبط با گسل دوچاه و با توجه به آرایش فضایی محورهای اصلی تنش بیانگر فرانهادگی برش چپگرد بر روی برش راستگرد بویژه در قسمتهای باختری منطقه است که دلیل این امر را میتوان به خمیدگی رو به شمال گسل دو چاه و چرخش ورقه خزر (کاسپین) نسبت داد. آرایش خط‌های گذر تنش بیشینه، نشانگر پیروی آن‌ها از رژیم تنشی کلی حاکم بر پوسته ایران است. پتانسیل حرکتی گسل‌ها (Fault Movement Potential) رابطه نزدیکی با وضعیت تنش زمین‌ساختی حاکم در محدوده آن گسل دارد. با توجه به موقعیت فضایی بین گسل دوچاه و محور تنش بیشه تراکمی (σ1)، پتانسیل حرکتی گسل دوچاه حدود 33/0 برآورد گردید که نشانگر پتانسیل پایین این گسل برای فعالیت و ایجاد زمین‌لرزه‌ است.

Description: This paper investigates the mechanism of the eddy’s formation and their locations in the Caspian Sea using numerical simulations. The HYCOM model is used to simulate the evolutions of eddies. The model ran for 18 years from 1992 to 2009 while river runoff and atmospheric forcing are applied in the model as input files. The model output is appropriately compared to some observation data. The results indicate that one cyclonic eddy in the middle and two cyclonic and anticyclonic eddies in the southern basin of the Caspian Sea are the main eddies in this closed sea. Herein we prepare a comprehensive map to show the exact location of eddies with their important features like scales of them in all months using model simulation outputs. Topographic steering seems to be very important in the formation of mesoscale deep basin size eddies.

Description: روش های پالایش رقمی برای جداسازی اطلاعات مجزا از سیگنال های پیچیده هواشناسی بسیار موثر هستند. هدف از مطالعه حاضر طراحی پالایه مناسب برای اعمال بر روی سیگنال های هواشناسی دما و بارش به منظور هموارسازی، جداسازی مولفه های بسامدی با اهمیت و حذف نوفه های بسامد بالای بی اهمیت است. طراحی این پالایه ها، هم در حوزه زمان و هم در حوزه بسامد امکان پذیر است که در این تحقیق طراحی و اعمال پالایه در حوزه زمان انجام شده است. نتایج اهمیت انتخاب پالایه ی مناسب در تحلیل محتوای طیفی موجود در سیگنال هواشناسی را نشان می دهد. با پالایش سیگنال خام دما و بارش ماهانه طی دوره آماری 1979 تا 2021 در ایستگاه های تهران و تبریز به مولفه های فصلی، سالانه و بین سالی، ارتباط خطی بین این مولفه ها به طور مجزا توسط ضریب همبستگی پیرسون مورد بررسی قرار گرفته و شباهت ها و تفاوت ها با هم مقایسه شده اند. همچنین پالایه همینگ نسبت به پالایه میانگین متحرک ساده، عملکرد بهتری را در تضعیف نوسان های گیبس در بخش های جانبی پاسخ بسامدی پالایه نشان می دهد. البته انتخاب تعداد وزن بیشتر در طراحی پالایه می تواند در بهبود عملکرد پالایه اثرگذار باشد. این مساله در زمانی که تعداد مولفه های با اهمیت بیشتری در طیف بسامدیِ سیگنال هواشناسی وجود دارند، بایستی بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

Description: در این مقاله سری زمانی یونوسفر با استفاده از سه مدل شبکه‌های عصبی مصنوعی (ANNs)، سیستم استنتاج عصبی-فازی سازگار (ANFIS) و ماشین بردار پشتیبان (SVM) مدل‌سازی شده و سپس پیش‌بینی می‌شود. جهت انجام این تحقیق از مشاهدات ایستگاه GNSS تهران (N69/35 ، E33/51) که یکی از ایستگاه‌های شبکه جهانی IGS است، در سال‌های 2007 الی 2018 استفاده شده است. پارامترهای سال (year)، روز از سال (DOY)، ساعت (time)، شاخص فعالیت‌های خورشیدی (F10.7) و شاخص‌های فعالیت‌های ژئومغناطیسی (Kp and DST) به عنوان ورودی هر سه مدل در نظر گرفته شده و خروجی، مقدار TEC خواهد بود. برای مرحله آزمون دقت هر سه مدل، مشاهدات دو سال 2014 و 2018 از مرحله آموزش کنار گذاشته شده‌اند. دلیل انتخاب این دو سال، بررسی دقت مدل‌ها در زمان فعالیت‌های شدید خورشیدی (2014) و فعالیت‌های آرام خورشیدی (2018) است. نتایج حاصل از هر سه مدل با TEC حاصل از مدل مرجع بین‌المللی یونوسفر 2016 (IRI2016) و همچنین خروجی‌های شبکه جهانی IGS مقایسه شده است. همچنین از شاخص‌های آماری ضریب همبستگی، خطای نسبی و جذر خطای مربعی میانگین (RMSE) جهت بررسی دقت و صحت سه مدل استفاده شد. کمینه RMSE محاسبه شده برای مدل SVM، 11/3 TECU بدست آمده که در مقایسه با سایر مدل‌ها، از دقت بالاتری در مدل‌سازی و پیش‌بینی سری زمانی TEC یونوسفر در دوره فعالیت‌های آرام و شدید خورشیدی برخوردار است.

Description: An ensemble of elementary radiators is generated on the basement rock because of the applied stresses in the preparation zone of the earthquakes in the earth crust. Considering such an ‘ensemble’ as the source of electromagnetic signals, the strength of the electric field is estimated at different distances and frequencies laying in range (3 – 27 kHz) at three different conductivities of the crustal layers (10-8, 10-9, 10-10 S/m). The results of the computation are presented in this paper. Moreover, propagation distances for the seismogenic VLF emissions have also been calculated in the frequency band (3 – 27 kHz) at the conductivities laying in the range (10-8 - 10-10 S/m) within the limit of detectability of measuring instruments (10-7 V/m). It is observed that these distances increase with the decrease of conductivity of the middle layer of crust. Furthermore, theoretical results of computations are verified from the experimental observations of the seismic event that occurred at the distance of 698 km from the observing station at Chaumuhan Mathura (Geographic lat. 27.490N, long. 77.670E). In addition to this, the generation and propagation mechanisms of seismo-electromagnetic radiations have also been discussed briefly.

Description: جت حاره وابسته به نوسان شبه دوسالانه QBO (Quasi Biennial Oscillation) به عنوان یک عامل تاثیر‌گذار بر جنب‌حاره وردسپهرزبرین مطرح است. در این پژوهش اثر QBO بر شکست امواج روی شرق مدیترانه و غرب‌آسیا از دیدگاه عرضهای بحرانی بررسی می‌شود. با استفاده از داده‌های بازتحلیل ERA-Interim بین سالهای 2018-1979، کمیت‌های شار فعالیت موج و شیو تاوایی پتانسیلی شبه زمینگرد در فازهای شرقی و غربی نوسان شبه‌دوسالانه QBO محاسبه و بررسی شده‌اند. نتایج نشان داد که در شکست امواج روی غرب‌آسیا همراه با استقرار و تقویت جت‌ها در بالادست و پایین‌دست ناوه‌ها، مقادیر منفی شیو تاوایی پتانسیلی شبه زمینگرد شکل می‌گیرند. در فاز شرقی نسبت به فاز غربی QBO جت‌ها و مقادیر منفی شیو تاوایی پتانسیلی شبه زمینگرد در بالادست و پایین‌دست ناوه‌ها بیشتر تقویت می‌شوند. بنابراین در فاز شرقی نسبت به فاز غربی QBO تقویت بازتاب استواسوی ناوه از عرضهای بحرانی موجب افزایش گردش واچرخندی و نفوذ بیشتر ناوه به عرضهای پایین‌تر می‌شود. در شکست چرخندی امواج نیز جت‌حاره شرقی وابسته به QBO سبب تقویت جت‌ها در عرضهای میانی می‌شود. بنابراین افزایش بازتاب قطب‌سوی ناوه از عرضهای بحرانی در بالادست و پایین‌دست ناوه سبب تقویت گردش چرخندی ناوه در فاز شرقی می‌شود. در نتیجه در فاز شرقی مولفه نصف‌النهاری شار فعالیت موج در پایین‌دست ناوه افزایش می‌یابد و شکست امواج روی غرب‌آسیا در فاز شرقی قوی‌تر از فاز غربی صورت می-گیرد. در حالیکه در شکست واچرخندی امواج روی غرب مدیترانه جت حاره غربی وابسته QBO سبب تقویت عرضهای بحرانی نسبت به فاز شرقی می‌شود.

Description: با توجه به پیچیدگی و تنوع ساختار‌ تکتونیکی در منطقه خاورمیانه استفاده از روشی که بتواند عمق موهو را با بیشترین همخوانی با این ساختارها را ارائه دهد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله به مقایسه عمق موهو بدست‌آمده در منطقه خاور‌میانه با استفاده از دو شیوه متفاوت 1) وارون‌سازی گرانی منشور‌های کروی و 2) تخمین عمق موهو با بکار‌گیری منشور‌های کروی و استفاده از مدل پوسته لرزه‌ایCRUST1.0 ، می‌پردازیم. در حالت کلی بدست آوردن عمق از داده‌های گرانی یک مساله وارون غیرخطی است. در هر دو شیوه داده‌های گرانی با استفاده از روش یودا برگردان می‌شوند. با توجه به وسعت منطقه، استفاده از منشورهای کروی بجای منشورهای تخت در روش وارون سازی بکار رفته علاوه بر در نظر گرفتن انحنای زمین موجب کارآمدی روش نیز می‌گردد. کمینه عمق موهوی بدست آمده از روش اول ۱۲ کیلومتر مربوط به بخش‌هایی از اقیانوس هند و بیشینه عمق موهو ۵۴ کیلومتر مربوط به قسمت‌های غربی فلات تبت است که با مرز صفحات و ساختارهای تکتونیکی همبسته است. محدوده عمق موهو در روش دوم در بازه‌ ۵/۷ تا ۴۹ کیلومتر است که مقدار کمینه مربوط به بخش‌هایی از اقیانوس هند و مقدار بیشینه مربوط به قسمت‌هایی از زاگرس است. مقایسه نتایج دو روش نشان می‌دهد که نتایج حاصل از روش اول بخاطر وارون سازی داده‌های گرانی‌سنجی نسبت به روش دوم که از مدل پوسته لرزه‌ای CRUST 1.0 برای تخمین عمق موهو استفاده کرده، کاملا با مرز صفحات همخوانی داشته و کلیه ساختار‌های تکتونیکی منطقه را نشان‌ می‌دهد.

Description: We investigate the capability of the WRF/Chem model in the simulation of some criteria air pollutants, during a major air pollution episode between 16 and 21 December 2017. In this study, by employing the EDGAR-HTAP_v2 global emissions data in the WRF/Chem model, we evaluate the simulations of the surface mixing ratios of NO2, SO2, and CO. The RADM2 chemical mechanism with MADE-SORGAM aerosol scheme has been used as the chemical option of the WRF/Chem model, to simulate the meteorology-chemistry interactions. The variations of the time series of the pollutants and the comparisons of the results in Tehran with the measurement data showed that although the WRF/Chem simulations in Tehran presented considerable over-estimations, but the model’s performance with regard to the time variations of the concentrations of the gaseous agents over the polluted episode is acceptable, and therefore, could be considered in the operational air quality systems. Since emission data are not available for many metropolitan areas over Iran, the HTAP_v2 global dataset could be used as the emissions data with reliable accuracy for the numerical air quality models.

Description: تجزیه و تحلیل احتمالی وقایع خشکسالی در مدیریت و برنامه‌ریزی مناسب سیستم‌های منابع آب نقش مهمی دارد. به طور خاص، برآورد دوره‌های بازگشت این پدیده می‌تواند اطلاعات مفیدی برای استفاده مناسب از آب در شرایط خشکسالی فراهم کند. در این مطالعه، توانمندی دو مدل سری CMIP5 در شبیه‌سازی ویژگی‌های احتمالاتی توام شدت و مدت این بلیه با استفاده از مفصل مورد بررسی قرار گرفته و تحلیل فراوانی دو متغیره مفصل-مبنا بر حسب شدت و مدتSPEI3 برای دوره پایه و دوره آتی در بخش جنوبی حوضه کارون انجام شده است. رویداد خشکسالی در سری SPEI3 به صورت تعدادی متوالی از این رویداد در فواصل زمانی که مقادیر SPEI کمتر از 1- است تعیین شد. پس از شناسایی خشکسالی، چندین ویژگی مانند شدت، مدت، سختی و ... را می‌توان تعیین کرد. از توابع مفصل و توزیع‌های حاشیه‌ای برای محاسبه دوره‌های بازگشت توام شدت و مدت به دو صورت "و" و "یا" استفاده و تأثیرات تغییرات اقلیمی بر ویژگی‌های خشکسالی آینده با استفاده از دو مدل اقلیم (HadGEM2-es و IPSL-CM4-MR) تحت سناریوهای RCP8.5 و RCP4.5 طی دوره 2050-2021 ارزیابی شد. نتایج نشان داد که توابع فرانک (ایستگاهی) و گامبل (CRU و دو مدل اقلیمی) بهترین انتخاب برای برازش بر مقادیر مدت و شدت استخراج شده از سری SPEI-3 بودند. مدل HadGem توانمندی خوبی را در شبیه‌سازی رفتار احتمالاتی توام خشکسالی طی دوره پایه نشان داد. همچنین پیش‌نگری‌ها نشان داد اهواز در آینده نزدیک در مقایسه با دوره پایه تحت دو سناریو، خشکسالی‌های شدیدتری بویژه در شبیه‌سازی مدل HadGEM2-es تجربه خواهد کرد.

Description: در این پژوهش روش تنظیم سطح برای وارون‌‌سازی مسائل گرانی‌سنجی استفاده شده است. با توجه به اینکه در مسائل وارون گرانی سنجی همواره با عدم یکتایی روبه رو هستیم، روش تنظیم سطح کمک می نماید تا با منظم سازی مسئله به کاهش در عدم یکتایی جواب نزدیک تر شویم. این روش دارای یک الگوریتم مناسب است که حساسیت مطلوبی در تعیین دقیق مرزها در مقطع جانبی دارد. همچنین برای بهینه‌ سازی و کاهش ابعاد پارامترهای مسئله، توابع پایه شعاعی برای نشان دادن عملکرد تابع تنظیم سطح انتخاب می شود. در این پژوهش الگوریتم مذکور برای بررسی نقاط ضعف و قوت آن و به منظور اعمال برداده های ژئوفیزیکی گرانی سنجی، کد نویسی و برنامه نویسی صورت گرفته است. در نتیجه با اعمال بر مدل‌های مصنوعی مشابه گنبد نمکی و مکعب ساده و نیز اعمال نویز تصادفی مختلف، مورد آزمایش قرار گرفت و نهایتاً برای تست واقعی از داده های معدن موبرون کانادا استفاده شده است.

Description: بخارآب یکی از مهم‌ترین شاخص‌های جوی است که تعیین دقیق آن به افزایش دقت مدل‌های عددی هواشناسی کمک فراوانی می‌کند. امروزه با استفاده از مشاهدات GNSS و به‌کارگیری روش توموگرافی می‌توان ضرایب شکست تر در هر یک از المان‌های حجمی در نظر گرفته‌شده را برآورد کرد. استفاده از مشاهدات رخداد آکولتیشن می‌تواند باعث افزایش تعداد مشاهدات از جنس پارامترهای جوی حتی در نقاطی که مشاهدات ایستگاه‌های GNSS حضور ندارد، گردد. هدف از این تحقیق تلفیق مشاهدات آکولتیشن با مشاهدات GPS به‌منظور بالا بردن دقت ضرایب شکست برآورد شده در توموگرافی تابعی تروپوسفر است. به‌منظور برآورد نمودن مجهولات مسئله توموگرافی از مدل تابعی به کمک هارمونیک‌های کلاه کروی به همراه توابع متعامد تجربی برای تشکیل مدل سه‌بعدی استفاده‌شده است. همچنین از توابع پایه‌ی اسپیلاین برای نمایش توزیع ضرایب شکست تر در زمان و تشکیل مدل چهاربعدی بهره گرفته‌شده است. منطقه موردمطالعه، شبکه‌ ایستگاه‌های دائمی در کالیفرنیا می‌باشد بطوریکه پروفیل ضرایب شکست تر حاصل از توموگرافی در دو اپک زمانی (دو فصل مختلف) محاسبه گردیده و با داده‌های رادیوسوند مقایسه می‌شوند. نتایج نشان می‌دهد که استفاده از مشاهدات آکولتیشن در کنار مشاهدات زمینی GPS در توموگرافی انجام‌شده با استفاده از مدل‌های تابعی سه‌بعدی و چهاربعدی می‌تواند مقدار RMSE پروفیل‌های ضرایب شکست تر را تا حدود 8 درصد نسبت به توموگرافی انجام‌شده فقط با استفاده از مشاهدات GPS بهبود دهد. نهایتا نشان داده‌شده که اضافه نمودن مشاهدات آکولتیشن باعث تغییر در تأخیر تروپوسفری تر برآورد شده برای منطقه موردمطالعه در حدود 4 سانتی‌متر می‌گردد.

Description: دمای سطح زمین (LST) که حاصل اندرکنش جو ـ زمین است، به دلیل تأثیرپذیری از پوشش سطح زمین، رطوبت خاک، آلبیدو، زبری سطح و اندرکنش این عوامل با هواسپهر، می‌تواند تغییرات شرایط حرارتی سطح زمین را آشکار نماید. در پژوهش حاضر از داده‌های LST شب‌‌هنگام سنجنده‌ی مودیس ماهواره‌های ترا و آکوا (MOD11C3 & MYD11C3) که از وبگاه http://earthdata.nasa.gov دریافت گردید، برای برآورد LST در حوضه‌ی آبریز جازموریان طی سال‌های 2019-2003 استفاده شد. پس از فراهم‌سازی داده‌ها با گام‌های زمانی ماهانه و مکانی 5 کیلومتر، محاسبات بر روی دو ماتریس ماهانه و فصلی انجام گردید و به تهیه‌ی خروجی‌های آماری‌ـ-فضایی منطبق با هدف تحقیق، در محیط نرم‌افزارهای Excel، ENVI و GIS اقدام شد. نتایج نشان داد؛ LST شب‌هنگام در حوضه‌ی آبریز جازموریان، طی دوره‌ی آماری مورد مطالعه حدود °C 1 افزایش یافته‌است. این افزایش در دمای کمینه ‌بیش از افزایش در دمای بیشینه بوده‌است. توزیع فضایی LST شب‌هنگام نیز، بیان‌گر دامنه‌ی گسترده‌ای از دماها از°C10 - تا°C 35 + است که بیشینه‌ی آن در مناطق پست و کم‌ارتفاع مرکزی و جنوبی و کمینه‌ی آن در ارتفاعات شمالی حوضه برآورد گردید. همچنین برآورد فضایی ناهنجاری LST شب‌هنگام، ضمن تأیید روند افزایشی LST، بیشترین/کمترین ناهنجاری‌ مثبت LST را به ترتیب در بخش‌های مرکزی و غربی/بخش‌های شرقی و ارتفاعات شمالی حوضه نشان داده‌است. این شرایط می‌تواند به عنوان نمایه‌ای از تغییر اقلیم مورد توجه قرار گرفته و منجر به تغییر برخی از فراسنج‌های محیطی از قبیل رطوبت نسبی، تبخیر و تعرق، رطوبت سطح خاک، ماندگاری برف، دمای نقطه‌ی شبنم و انرژی بازتابی شبانه شود.

Description: Some extreme precipitations have occurred in Iran in recent years. This paper is devoted to the study of extreme precipitations in the west of Iran, affected by combination of atmospheric pressure patterns in the period of 1987–2016. At first, monthly precipitations for seven synoptic stations of the west of Iran in autumn and winter with positive anomalies greater than 100% were identified. Then, for statistical-dynamical analysis, the El-Nino Southern Oscillation (ENSO), North Atlantic Oscillation (NAO), Madden–Julian Oscillation (MJO) indices were used. Results showed that the extreme precipitations had occurred during moderate to strong El-Nino, while MJO was critical and strong, in phases 2 and 8, and NAO was in positive phase. The anomalies of the MJO index in case studies had positive values. The NAO for case studies has entered a positive phase from a strong negative phase a few days before extreme precipitation. Analyzing the relationship between the NAO and the MJO with lagged composites showed when the MJO leads the NAO, significant positive NAOs are found for phases 2, and negative NAOs for phases 8, indicating a significant influence of the MJO on NAO. The synoptic-dynamic analysis showed that three low pressure and one high pressure were the dominant systems that have been effective in producing extreme precipitation. Examination of the moisture fluxes revealed that the main humidity sources of the heavy precipitation were the Arabian Sea due to easterly winds that travel a long distance over the north west of Indian Ocean to the Arabian Sea.

Description: An integrated GIS, Remote sensing, and Geophysical techniques have been successfully applied to generate the previously non-available groundwater prospectivity map for the present study area. Selected thematic maps were integrated using the weighted sum tool of the spatial analyst tool of the ArcGIS software. The five thematic maps used are: lithology map, drainage density map, slope map, lineaments density map, and the topographic map of the area. The groundwater prospectivity map generated was reclassified into low, moderate, high, and very high potential zones on the basis of their assigned layer rank, which also depends on their degree of influence on groundwater occurrence. Areas around Gombe, Wuyo, Deba, Alkaleri, Kaltungo, Misau, Nafada, Bajoga towns are the regions that showed very high prospects for groundwater occurrence. Data processing filters such as: horizontal derivatives, Analytic signal processing, 3D-Euler depth estimation was applied on the magnetic data in order to map structures and lithologic contacts before its subsequent integration with other structural lineaments as a thematic layer. Vertical Electrical Sounding (VES) data were used to compute hydraulic conductivity, and Transmisivity etc. for the acquiferous layers identified. The results of the present study showed some regions that are classified as highly prospective to be consistent with high transmisivity and high yield values. The final outcome (groundwater potential map) of this research demonstrated that GIS/remote sensing, and the geophysical technique employed is a very powerful tool for generating groundwater prospectivity map, which is very vital in terms of planning for groundwater exploration and exploitation.

Description: امروزه انواع شبکه‌های عصبی مصنوعی در حوزه های مختلف علوم جو و اقلیم‌شناسی برای اهدافی نظیر طبقه‌بندی، رگرسیون و پیش-بینی استفاده می‏شوند. اما سوال اساسی در استفاده از شبکه‌های عصبی مصنوعی، نحوه طراحی و معماری آنهاست. یکی از نکات مهم در استفاده از شبکه‌های عصبی مصنوعی که باید مد نظر طراحان قرار بگیرد، انتخاب الگوریتم مناسب برای آموزش شبکه است. در این مقاله، شش روش مختلف آموزش شبکه عصبی پرسپترون چند لایه شامل روشهای منظم سازی بیزی، لِوِنبرگ-مارکوات و گرادیان مزدوج پاول-بل، الگوریتم شبه نیوتنی BFGS، گرادیان مزدوج فلچر-پاول و گرادیان مزدوج مقیاس شده برای پیش‌بینی ماهانه بارش کشور مورد بررسی و مقایسه قرار میگیرند. برای این منظور، یک شبکه عصبی پرسپترون برای پس پردازش خروجی بارش ماهانه مدل ECMWF طراحی می‏شود که برای آموزش آن از داده‏های ERA5 و روشهای آموزش مختلف استفاده می‏شود. برای بررسی عملکرد شش روش آموزش مختلف، مقدار سه شاخص ضریب همبستگی، میانگین مربعات خطا و نیز شاخص نش-ساتکلیف برای هر مدل محاسبه گردید. همچنین، عملکرد روشهای مذکور در مناطق جغرافیایی مختلف کشور برای ماه ژانویه، به عنوان نمونه، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از مقایسه شاخصها نشان داد که عملکرد دو روش منظم سازی بیزی و لِوِنبرگ-مارکوات، در مقایسه با چهار روش دیگر برای آموزش شبکه عصبی بهتر است. همچنین این دو روش توانستند، در مقایسه با داده‏های مدل ECMWF، قبل از پس پردازش، نتایج با دقت بیشتری را بدست آورند.

Description: بررسی رخداد توأم چرخندها و تغییر تراز فشار وردایست اطلاعات مفیدی دربارۀ ویژگی‌های جو به‌ویژه در ارتباط با رخداد بارش‌های فراگیر ایران به‌دست می‌دهد؛ زیرا از عواملی که منجر به بروز بارش‌های فراگیر در ایران می‌شود چرخندهای ورودی به کشور است. شناخت ساز وکارهای مرتبط با چرخند‌ها می‌تواند در شناخت بهتر و پیش‌بینی آنها موثر باشد. به‌همین دلیل در پژوهش حاضر ارتباط وردایست با چرخندهای تاثیرگذار بر بارش‌های فراگیر ایران مورد بررسی قرار گرفت. جهت انجام پژوهش از داده‌های دما و ارتفاع ژئوپتانسیل پایگاه داده ECMWF و جهت انتخاب روزهای توأم با بارش فراگیر ایران نیز از داده‌های پایگاه اسفزاری (نسخۀ سوم) استفاده شده‌است. با توجه به این‌که مطالعه‌ی تمام روزهای توأم با بارش فراگیر در این پژوهش امکان‌پذیر نبود، از میان تمام روزهای توأم با بارش فراگیر، روزهایی که درصد مساحت تحت پوشش بارش در آنها بیشتر بود، برای ماه‌های مختلف انتخاب شد. در نهایت درطول دوره‌ی مورد مطالعه 8 روز در 8 ماه مختلف انتخاب شد. برای هر روز منتخب، چرخند فعال شناسایی و ویژگی‌‌های وردایست در زمان شروع چرخند و روز رخداد بارش فراگیر بررسی شد. براساس نتایج به دست آمده از این پژوهش مشخص شد که در تمام 8 روز مورد واکاوی، در روز شروع فعالیت چرخند و در روز توأم با بارش فراگیر برروی ایران، تراز فشار وردایست تفاوت‌های قابل توجهی با مناطق هم عرض (و اطراف) خود دارد. در این هنگام تراز فشار وردایست مقادیر عددی بزرگ‌تری را نشان می‌دهد.

Description: طی دهه‌ی گذشته روش نوینی جهت سن‌یابی سطوح سنگی با استفاده از سیگنال لومینسانس تحریک شده با اشعه مادون قرمز ارائه شد. این روش بر پایه‌ی نمودار لومینسانس-عمق است که در آن با افزایش مدت زمانی که سنگ در معرض نور خورشید قرار می‌گیرد عمق نفوذ نور به داخل سنگ افزایش و سیگنال لومینسانس موجود در سنگ کاهش می‌یابد. با استفاده از این رویکرد، سایت‌های مختلفی از جمله در ایتالیا و دانمارک با موفقیت سن‌یابی شده‌اند. لذا در این پژوهش امکان سن‌یابی نمونه‌های سنگی واریزه‌ای ناشی از زمین‌لغزش فتلک به کمک این روش مورد بررسی قرار گرفت. اما متاسفانه نتایج حاصل از نمونه‌ی فتلک منطبق با مدل ارائه شده نبود و تعیین سن انجام نشد. از اینرو نمونه‌های سنگی از سایتی در اسپانیا برداشت شد تا با همان روش‌های آزمایشگاهی که نمونه‌ی فتلک مطالعه شد مورد سن‌یابی قرار گیرند که نتایج با مدل همخوانی داشت. اطلاعات حاصل از این پژوهش نشان داد که مراحل نمونه‌برداری و انجام آزمایشات به طور صحیح انجام شده است و روش به درستی عمل می‌کند اما مشکل اصلی در ذات و حساسیت نمونه‌های برداشت شده از منطقه فتلک جهت تولید لومینسانس است.

Description: شراره‌های خورشیدی طغیان‌های ناگهانی در آتمسفر خورشید هستند که تابش‌هایی در طول موج‌های رادیویی تا اشعه گاما دارند و با توجه به انرژی‌شان در کلاس‌های مختلف (به ترتیب A, B, C, M, X) طبقه‌بندی می‌شوند. پیش‌بینی زمان وقوع یک شراره و مشخص کردن نوع کلاس آن می‌تواند به کم کردن اثرات مخرب آن بر روی زمین کمک کند. یکی از فرآیندهای پیش از وقوع شراره که می تواند به پیش‌بینی وقوع آن کمک کند نوسانات با دوره تناوب طولانی (VLP) در فاز پیش‌شراره است که نخستین بار توسط تان و همکاران (2016) گزارش شد. ما در این مقاله با استفاده از داده‌های ماهواره GOES، نوزده شراره را به لحاظ وقوع های پیش شراره انتخاب و بررسی کردیم که ۷ شراره در کلاس Cو ۱۲ شراره در کلاس M هستند. از این میان در دوازده مورد از آن‌ها VLPهای منظم را پیش از وقوع شراره مشاهده کردیم که به جز یکی بقیه در کلاس M بودند. دوره تناوبی که برای VLPهای این شراره ها با کمک تبدیل فوریه ی سریع، محاسبه کردیم ۱۴ تا ۳۴.۶ دقیقه است که با نتایجِ تان و همکاران (۲۰۱۶) در توافق است و در ضمن نشان می دهد دوره تناوب VLPها می تواند بیشتر از ۳۰ دقیقه نیز باشد. تعداد پالس های مشاهده شده در هر پیش شراره بین ۳ تا ۷ عدد است. برای هفت شراره ی دیگرِ باقی مانده از مجموعه ی منتخب ما، نیز VLP منظمی مشاهده نشد، که آن ها به جز یک مورد همه در کلاس C بودند.

Description: برای استفاده از مدل‌های عددی که دارای انواع پارامترسازی‌های فیزیکی هستند، لازم است تا قبل از اجرا انتخاب صحیحی بین طرحواره‌های مختلف انجام شود. در این تحقیق، عملکرد چندین طرحوارۀ فیزیکی همرفت کومه‌ای و لایه مرزی مدل WRF-NMM برای شبیه‌سازی 12 بارش فرین در استان بوشهر ارزیابی شد. در پیکربندی مدل، سه دامنه با تفکیک‌های 27، 9 و 3 کیلومتر و داده‌های ERA5 برای شرایط اولیه و مرزی ( با 108 اجرا برای انتخاب طرحوارۀ همرفت کومه‌ای مناسب و 72 اجرا برای انتخاب طرحواره لایه مرزی مناسب) انجام شد. برای ارزیابی بارش شبیه‌سازی شده، از دو نوع داده مشاهداتی (1) ثبت شده در نقاط ایستگاهی استان بوشهر و (2) داده‌های بارش ماهوارۀ GPM (محصول IMERG-DL) در نقاط شبکه‌ای استفاده شد. فرایند ارزیابی با کاربست شاخص‌های آماری و به تفکیک زمان بارش‌ها و ایستگاه‌های ساحلی و غیرساحلی انجام شد. عدم پیش‌یبینی بارش رگباری توسط هستۀ NMM موجب فروتخمین شدن بارش در شبیه‌سازی‌ها شد. با این‌حال، از بین 6 طرحوارۀ همرفت کومه‌ایِ KF، BMJ، SAS، oldSAS، NSAS و TiedTKE، طرحوارۀ oldSAS کمترین خطا را تولید کرد. ارزیابی عملکرد طرحواره‌های لایه مرزی MRF، MYJ، QNSE و YSU در برآورد بارش با انتخاب طرحوارۀ همرفت کومه‌ای oldSAS (در دو دامنۀ بزرگ‌تر)، نشان داد که طرحوارۀ MRF در نقاط ایستگاهی و نقاط شبکه‌‌ای کمترین خطا را تولید کرده‌ است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که مدل WRF-NMM نتایج قابل قبولی برای منطقه داشته است و ضرورت استفاده از طرحواره‌های بهینه را برای تحقیقات آتی روشن ساخت.

Description: پیش‌بینی‌های متوسط روزانه سرعت باد و رطوبت نسبی در هر مکانی با دقت مناسب، در هواشناسی مهم است. خروجی مدل WRF با خطا همراه‌ست، ازاینرو نیاز به ارتقاء کیفیت پیش‌بینی‌های است. هدف این مطالعه تصحیح خطای پیش‌بینی‌های 24، 48 و 72 ساعته متوسط روزانه سرعت باد ده‌متری و رطوبت نسبی در نقاط شبکه بر روی ایران است. خطای مدل طی دوره آموزش 5 و 14 روزه، برای نقاطی از شبکه که دارای داده مشاهداتی هستند محاسبه شد. این خطاها در نواحی هم‌اقلیم، با استفاده از روش درون‌یابی کوکریجینگ، در سایر نقاط شبکه برآورد شد. بدین ترتیب پیش‌بینی خام مدل برای نقاط فاقد داده مشاهداتی حفظ، و تنها مقادیر برآورده شده خطا بر روی آنها اعمال می‌شود. دوره آماری 15 ماه، از 1/11/2019 الی 1/2/2021 برای 560 ایستگاه مشاهداتی کشور در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد خطای برونداد خام مدل در ماه‌ها، مکان‌ها و نواحی اقلیمی مختلف، توزیع یکنواختی ندارد. به طور متوسط نمره مهارت مدل، برای پیش‌بینی رطوبت نسبی بیشتر از سرعت باد است. به طور کلی RMSE پیش‌بینی‌های سرعت باد و رطوبت نسبی برای کل کشور بعد از تصحیح، به ترتیب 13 و 18 درصد کاهش و نمره مهارت حداکثر تا 160 و 308 درصد افزایش می‌یابد. مدل، سرعت باد را در اکثر مناطق کشور کمتر از مقدار مشاهده شده، و رطوبت نسبی را بیشتر برآورد می‌کند. روش تصحیح خطای 14 روزه نسبت به روش 5 روزه چندان سبب بهبود نمره مهارت مدل نشد و می‌توان با روش 5 روزه با هزینه محاسباتی کمتر به دقتی مشابه رسید.

Description: در این مقاله با استفاده از روش اختلال کاهش یافته، انتشار امواج سالیتونی غیرخطی و پدیده آشوب و پایداری آن در نواحی شتابدار شفق قطبی در حضور الکترون‌های با تابع توزیع کایرنز-گورویچ مطالعه ‌شد. با استفاده از دو مدل مختلف، معادلات کورته وگ-دی وری (KdV) و KdV تغییر شکل‌یافته به دست آمده و نشان دادیم که جواب‌های این معادلات به شکل امواج سالیتونی هستند. اثر الکترون‌های غیرحرارتی و به دام افتاده و سرعت موج بر روی این امواج مطالعه شد. نتایج نشان دادند که با افزایش سرعت موج، اندازه دامنه موج سالیتونی افزایش می‌یابد. در ضمن اثر این کمیت‌ها بر روی انرژی کل بررسی شد. با در نظر گرفتن یک عامل شبه‌دوره‌ای، معادلات KdV و KdV تغییر شکل‌یافته مورد بازبینی قرار گرفته و مسئله آشوب و پایداری آن مطالعه شد. نتایج نشان دادند که با افزایش سرعت موج و پارامتر غیرحرارتی و به دام افتاده، نگاشت بازگشتی پوانکاره دچار تغییر شده به طوری که برای برخی حالات سیستم شبه‌پایدار و برای برخی حالات دیگر پایدار است. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که نتایج کار اخیر در توافق خوبی با نتایج به دست آمده از ماهواره‌های وایکینگ، فرجا و S3-3 است.

Description: در این مقاله به تحلیل در دو ناحیه‌ی داخلی و مرزی گرانول‌های خورشیدی پرداخته شده است. داده‌های مورد استفاده در این پژوهش داده‌های آیریس (IRIS) است که از تصاویر SJI استفاده شده تا مناطق داخلی و مرزی گرانول‌های خورشیدی ، انتخاب شوند. از داده‌های طیفی Mg II k با دمای ۱۰۰۰۰ درجه کلوین، برای ساختِ پروفایل زمانی شدت در پیک‌های h3 و k3 و h2r و h2v و k2r و k2v و پروفایل شدت دمایی استفاده شده است و با استفاده از تحلیل موجک، مشخصاتِ نوسانی شدت در مناطق داخلی و مرزی گرانول‌های خورشیدی ، بدست می‌آمده است. با بررسی پروفایل‌ شدت در پیک‌های h و k مشخص گردید که رفتار کلی آن‌ها با یکدیگر یکسان می‌باشد و تفاوت در شدت و در نتیجه دمای آن‌ها است. در مورد پروفایل‌های شدت دما، رفتار کلی پیک‌های h و k با یکدیگر یکسانند. با بررسی نتایجِ تحلیل موجک، بنظر می‌رسد که رفتار نوسانی در پیک‌های h و k تقریبا مشابه هستند. با استفاده از نتایجِ تحلیل موجک، دوره نوسانات شدت نقاط روشن در مناطق داخلی و مرزی گرانول‌های خورشیدی، بدست آمده است که با توجه به مقادیر آن‌ها به نظر می‌رسد که نقاط روشن داخلی گرانول‌های خورشیدی منشا فوتوسفریک دارند و نقاط روشن مرزی گرانول‌های خورشیدی دارای منشا کروموسفریک هستند. نوساناتِ شدتی فرکانس بالا با دوره‌ی نوسانِ حدود ۶۴ ثانیه در نتایج دیده شده‌اند. این نوسانات فرکانس بالا تقریبا در تمامی داده‌ها و مناطقِ مورد بررسی دیده شده‌اند، که تا این لحظه شواهد قوی از منشا این نوسانات در دست نمی‌باشد.

Description: تحلیل پارامترهای مبنایی پیش‌لرزه‌ها یکی از کاربردی ترین پژوهش‌‌‌‌های صورت گرفته در خصوص کاهش خطرات ناشی از زمین‌لرزه است. چراکه شناسایی الگوی رفتاری پیش لرزه‌ها می‌تواند، محققان را با شرایط حاکم بر گسل‌های فعال در هر منطقه آشنا نماید؛ ضمن اینکه تحلیل پارامترهای مربوطه، مطالعات در خصوص پیش‌بینی زمین‌لرزه را به شکل هدفمندتری به نتیجه مورد نظر نزدیک خواهد نمود. در مطالعه حاضر شناسایی الگوی رفتاری پیش‌لرزه‌ها در پهنه‌های مختلف زمین‌ساختی در ایران، با هدف پیش‌بینی زمین‌لرزه‌های بزرگتر از 5، به عنوان هدف اصلی درنظر گرفته شد. بر این اساس با استفاده از تحلیل پارامترهای مبنایی پیش‌لرزه‌ها از جمله رابطه بین بزرگی و عمق آنها به بررسی احتمال رخداد زمین‌لرزه‌های بزرگتر از 5 در ایران برای یک دوره 10 ساله( از 1386 تا 1396) پرداخته شده است. نتایج حاصل از این تحقیق حاکی از شباهت مشخص مدل‌های بزرگی‌ عمق پیش‌لرزه‌ها در یک پهنه زمین‌ساختی خاص و تفاوت این مدل‌ها در پهنه‌های مختلف با یکدیگر است که می‌تواند به عنوان یک پیش‌نشانگر مناسب در پیش‌بینی زمین‌لرزه‌های بزرگتر از 5 در ایران مورد استفاده قرار گیرد.

Description: This study was carried out to delineate possible mineralized zones within Nkalagu and Abakaliki by mapping the structural and hydrothermal alteration zones deduced from the available aeromagnetic and aeroradiometric datasets. Magnetic enhancement techniques such as total magnetic intensity (TMI), reduction to the equator (RTE), analytical signal (AS) and center for exploration targeting (CET) were utilized. The Potassium, Thorium, Uranium, ternary image maps and the K/Th ratio map, were produced to aid the interpretation process of alteration areas. The results obtained from the analysis of the airborne magnetic data identified and enhanced the magnetic signatures that reflect the structural features (lineament) of the study area, by revealing the structural trends at the ENE-WSW, NE-SW and WNW-ESE as major trends and NNE-SSW, NW-SE, NNW-SSE as minor trends. The analysis of radiometric data, revealed the concentrations of Thorium (eTh), Uranium (eU) and Potassium (%K) concentrations, which were used for the classification of the rock types present in the area. These classifications identified intrusions of basically igneous rocks such as granite, gabbro, rhyolite, diabase and metamorphic rocks such as quartzite and schist. The areas believed to be hydrothermally altered, aligned NW-SW, NNE-SSW, SE, central potions and NE borders were identified based on the concentration of radioelements, using K/Th ratio and the ternary maps. Hence, the results obtained from the analysis of the two methods mapped geological structures, geological boundaries and alteration areas which could be target areas of possible mineral deposits.

Description: در پژوهش حاضر، برای حل عددی دستگاه معادلات آب کم‌عمق دولایه برحسب متغیرهای فشارورد و کژفشار از روش تفکیک مد با گام‌های زمانی متفاوت استفاده شد. برای گسسته‌سازی مکانی، روش‌های مرتبه دوم مرکزی و فشرده مرتبه چهارم به‌ کار گرفته شدند و برای گسسته‌سازی زمانی در هر دو بخش فشارورد و کژفشار از روش لیپ فراگ به صورت نیمه‌ضمنی به همراه پالایه زمانی روبرت-‌آسلین استفاده شده است. ابتدا مد کژفشار با گام زمانی بزرگ و سپس مد فشارورد با گام- زمانی کوچک‌تر حل شده است تا بتوان مقادیر کژفشار مورد نیاز در مد فشارورد را از مد کژفشار استخراج کرد. برای این منظور در طی یک گام زمانی کژفشار، مقادیر کژفشار ثابت در نظر گرفته شده یا با درون‌یابی زمانی تعیین گردیده‌اند. تحلیل منحنی‌های خطا نشان می‌دهند که درون‌یابی زمانی مقادیر کژفشار برای به‌کارگیری در مد فشارورد می‌تواند به نتایجی بهتر منجر شود و شرایط پایدارتری را فراهم کند. همچنین، می‌توان ناپایداری عددی در گام‌های زمانی کژفشار بزرگ را با افزایش ضریب پالایه زمانی کنترل کرد.

Description: ازن‌سطحی یک آلاینده ثانویه است که عمدتا از واکنش‌های نورشیمیایی دیگر عناصر در جو تشکیل می‌شود. میدان‌های هواشناختی متعددی نیز در تغییرپذیری و انتقال این آلاینده مؤثر هستند. تمامی این عوامل منجر به تغییرپذیری ازن‌سطحی در مقیاس‌های زمانی متفاوت می‌شود که در این پژوهش سعی شده است با استفاده از تکنیک کلمگرو-زوربنکو (KZ) به بررسی تغییرات آن پرداخته شود. بدین‌منظور، سری‌زمانی ازن‌سطحی اندازه‌گیری‌‌شده در ایستگاه موسسه ژئوفیزیک در چهار سال متفاوت به‌کار گرفته شد. این داده‌ها پس از انجام کنترل کیفی با استفاده از تکنیک KZ به پنج مولفه‌ی طیفی درون‌روزانه، روزانه، همدیدی، فصلی و روند بلندمدت تفکیک شد. در ادامه تغییرات هر یک از این مولفه‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت و از بین آن‌ها موثرترین مولفه در این ایستگاه معرفی شد. نتایج نشان می‌دهد بیش از نیمی از تغییرپذیری ازن‌سطحی ناشی از نوسانات مولفه‌ی روزانه است، درحالیکه مولفه‌ی درون‌روزانه و همدیدی حدود پنج‌ درصد از این تغییرات را تشکیل می‌دهند. اگرچه مولفه‌ی همدیدی مشارکت کمی در تغییرپذیری کل دارد، این مولفه قادر به تشدید تغییرات دیگر مولفه‌ها از جمله مولفه‌ی روزانه است. از دیگر نتایج به‌دست آمده در این پژوهش، تغییرات کاهشی مولفه‌ی روند بلندمدت از سال ۲۰۰۸-۲۰۰۷ تا ۲۰۲۰-۲۰۱۹ می‌باشد.

Description: پراش‌ها اطلاعات مفیدی را درباره عارضه‌های زمین‌شناختی زیرسطحی مانند گسل‌ها، ناپیوستگی‌ها، چین خوردگی‌ها و مانند آنها ارائه می‌دهند. در مطالعه گسل‌ها برگشتگی قطبایی موج‌های پراشیده از لبه گسل‌ها یک چالش بزرگ بشمار می‌رود. در دهه‌های اخیر چندین روش‌ در حوزه‌های پیش و پس‌برانباشت برای تعیین ویژگی‌ها و محل پراش‌ها ارائه شده است، ولی بیشتر آنها در مواجهه با برگشتگی قطبایی امواج پراشیده از لبه گسل‌ها، توانایی کافی برای آشکارسازی پراش‌ها را ندارند. روش‌های تابع شباهت و مهاجرت کرشهف بعنوان دو روش مرسوم، بدون در نظر گرفتن برگشتگی قطبایی، برای تصویرسازی پراش‌‌های منتشر‌شده از لبه گسل‌ها دچار مشکل می‌شوند. در این مقاله دو راهکار برای بهبود کیفیت نشانگر پراشندگی معرفی می شود که حضور برگشتگی قطبایی تاثیری در کارآیی آن ندارد. در راهکار ارائه شده برای برطرف کردن مشکل برگشتگی قطبایی، خم برونراند پراش به چند گروه تقسیم و سپس تابع شباهت بصورت محلی برای هر کدام از این گروه‌ها محاسبه می‌شود. تابع شباهتی محلی بکار رفته در این تحقیق، زمان‌سیر امواج پراشیده را از معادله ریشه دوم دوگانه بدست می‌آورد. همچنین روشی برای بهبود بیشتر تصویر چشمه‌های پراش‌ استفاده می‌شود که با بکارگیری پنجره اریب در آن، بنوعی تابع شباهت محلی را به صورت تابعی از زمان وزن‌دار می‌کند. کارآیی روش تابع شباهت محلی با استفاده از وزن‌دهی پنجره اریب و بدون آن بر روی داده‌های لرزه ای مصنوعی و واقعی بدون اعمال هیچ‌گونه تصحیح قطبایی بررسی شده که نتایج حاکی از کانونش و تفکیک‌پذیری بهتر پراش‌ها در لبه گسل‌ها است.

Description: هدف از این پژوهش بررسی فعالیت‌های گردوخاک‌ فصلی و شبیه سازی عددی پدیده‌های گردوخاک‌ فرین در شمال شرق ایران است. برای این منظور داده‌های گردوخاک‌ پایگاه MERRA-2 و داده‌های عمق نوری هواویز الگوریتم ترکیبی DB و DT سنجنده MODIS طی دوره آماری 2018-2004 مورد بررسی قرار گرفتند. برای شبیه‌سازی عددی نمونه‌های منتخب گردوخاک نیز از مدل WRF-CHEM استفاده شد. نتایج نشان داد که بیشینه فعالیت‌ گردوخاک‌ طی دوره 15 ساله به ترتیب در فصول بهار و تابستان به وقوع می پیوندد. بررسی فصلی مقادیر AOD و غلظت گردوخاک‌ نشان داد که بیابان‌های آرال قوم، قزل‌قوم ، قره‌قوم و قره بغاز به عنوان چشمه‌های اصلی گردوخاک‌ فرامرزی و سرخس به عنوان چشمه داخلی در شمال شرق هستند. چهار طرحواره گردوخاک مدل WRF-Chem آزمایش شد. نتایج نشان از کارایی بالای طرح‌واره GOCART در مدلسازی گردوخاک در شمال‌شرق ایران دارد. یافته های تحقیق نشان داد که مدل قابلیت آشکارسازی تیپ‌های مختلف گردوخاک با منشا و ساختارهای مختلف درهر دو دوره سرد و گرم سال را دارد. نتایج نشان داد که سه رخداد از رخدادهای مورد مطالعه در نتیجه گذر یک موج راسبی برون حاره و عمیق شدن ناوه موج بر روی محدوده ترکمنستان بوقوع پیوسته‌اند. در مقابل، رخداد مربوط به فصل تابستان، نتیجه استقرار یک الگوی گردش تابستانه است که با استقرار همزمان یک گردش واچرخندی در محدوده جنوبی ترکمنستان و بخش‌های شمال-شمال شرقی ایران و گردش چرخندی در محدوده دشت سیستان و بخش‌های جنوب شرقی کشور بوقوع پیوسته است.

Description: در این تحقیق داده‌های برداری دو بعدی پراکنده میدان سرعت مسطحاتی GPS با استفاده از توابع گرین مستخرج از قیود ارتجاعی درونیابی میشوند. این روش بر اساس توابع گرین یک جسم کشسان است که تحت تأثیر نیروهای صفحه ای قرار دارد. رویکرد مورد استفاده در این تحقیق وابستگی کشسانی مابین دو مؤلفه درونیابی را در نظر میگیرد. میزان وابستگی را میتوان با تغییر نسبت پواسون تنظیم کرد. هموارسازی با صرفنظر کردن از کوچکترین مقادیر ویژه در ماتریس جواب برای استحکام نیروهای حجمی ناشناخته انجام میشود. منطقه مورد مطالعه محدوده برخورد مایل صفحات زمین ساختی عربستان – اوراسیا است که دارای میدان سرعت GPS با توزیع نامنظم است. از سیستم تصویر مرکاتور برای ایجاد نیم فضا جهت انجام درونیابی استفاده شد. به منظور آموزش و آزمایش داده ها به صورت تصادفی به دو مجموعه آموزشی و آزمایشی تقسیم شدند. فاصله کمانی نقاط شبکه بندی از هم یک دقیقه کمانی در نظر گرفته شد. شبکه بندی با نسبت پواسون نیم جهت درنظرگرفتن وابستگی دو مؤلفه مسطحاتی بردارهای سرعت GPS انجام شد. سرعتهای مسطحاتی GPS در یک شبکه جغرافیایی منظم با فاصله یک دقیقه کمانی درونیابی شدند. داده هایی که دور از نقاط شبکه هستند نمایش داده نشدند. سپس مقادیر باقیمانده مابین پیش بینی ها و داده های ورودی اولیه محاسبه شد. با محاسبه آماره میانگین مربع نسبت انحراف استاندارد (MSDR) برای ارزیابی صحت شبکه بندی مقدار 0/86 برای این آماره بدست آمد.

Description: Water saturation is one of the key petrophysical parameters that mainly affects the accuracy of initial oil estimation related to a hydrocarbon reservoir. Approximation of this parameter is inevitable since it has a high effect on economic development of hydrocarbon reservoirs. In this paper, we approximated a function, using 2 wells with two core data sets belonging to each well, to predict water saturation by means of Support Vector Machine (SVM) algorithm in one of the gas reservoirs in the Persian Gulf. Due to inevitability of noise and outliers in the measured data, SVM modified to Fuzzy SVM (FSVM). For this purpose, a membership function is applied on the points, so each data point receives a membership degree. In this case, each input point is able to contribute to the learning of decision function. In other words, FSVM is able to enhance SVM by devoting less value to noise and outliers, as a result, better models compared to SVM can be produced. In this study, application of SVM for regression purpose (Support Vector Regression) carried out on 8 logs of DT, GR, RHOB, NPHI, LLD, LLS, MSFL, PEF as input with relevant core data belonging to a gas zone. Then, we determined the coefficients based on the comparison between predicted water saturation (using both SVR and fuzzy SVR algorithm) and core data. Our results show that predicted water saturation from fuzzy SVR and SVR are 95% and 71%, respectively (higher for fuzzy SVR than SVR).

Description: در این مقاله با استفاده از داده‌های دما و فشار وردایست گرمایی و دما در سطوح مختلف فشاری که از بایگانی مرکز ملی پیش بینی محیطی و پژوهش‌های جوی آمریکا گرفته شده است، کمیت بسامد شناوری برانت-وایسالا (N2 )در ترازهای مختلف فشاری محاسبه شد. در ادامه میانگین مداری این کمیت‌ها در سه منطقه کلاهک قطبی، عرض‌های میانی و منطقه حاره بدست آمد و تغییرات ارتفاع وردایست گرمایی در طول دوره رخداد گرمایش ناگهانی پوشن‌سپهر بررسی شد. نتایج نشان داد که در نوزده رخداد گرمایش انتخابی در دوره آماری 2020-1979، گرمایش ناگهانی پوشن‌سپهر سبب ایجاد بی‌هنجاری مثبت میانگین مداری دما و فشار وردایست شده است. از این رو در همه این موارد، گرمایش ناگهانی پوشن‌سپهر از طریق افزایش دمای وردایست و کاهش ارتفاع آن، سبب توسعه پوشن‌سپهر یا کاهش عمق وردسپهر شده است. بعلاوه کاهش ارتفاع وردایست در منطقه کلاهک قطبی، بیشتر از منطقه عرض‌های میانی است. همچنین دیده شد که قبل از گرمایش ناگهانی پوشن‌سپهر، پایداری ایستایی (بی‌هنجاری مثبت میانگین مداری N2) در پوشن‌سپهر افزایش و در هنگام گرمایش کاهش (بی‌‌هنجاری منفی میانگین مداری N2) یافته است. این تغییرات نیز در کلاهک قطبی بیشتر از منطقه عرض‌های میانی است. این نتیجه نشان می‌دهد که ساختار پایداری ایستایی در پوشن‌سپهر پایین و اطراف وردایست در کلاهک قطبی بیشتر تحت تاثیر عامل ایجاد گرمایش ناگهانی پوشن‌سپهر است.

Description: مطالعه مرز بین رخساره‌ها و لایه‌ها با دانه بندی نزدیک به هم در یک محیط رسوبی و دارای چین خوردگی‌های بالا از مسائل ژئوفیزیکی چالش‌برنگیز است. توموگرافی الکتریکی (ERT)، به عنوان یکی از موثرترین رهیافت‌های ژئوفیزیکی برای به نقشه در آوردن لایه‌های زیرسطحی بر اساس تباین رسانندگی مواد قلمداد می‌شود. یکی از موارد کاربرد برداشت‌های ژئوفیزیکی تعیین مرز رولایه و سنگ بستر در ساختگاه‌های مهندسی مانند سدهای خاکی است. در این مطالعه، به بررسی کارایی توموگرافی مقاومت ویژه الکتریکی و پلاریزاسیون القائی از طریق برداشت چندین پروفیل موازی با هدف تصویرسازی مرز رولایه و سنگ بستر و تعیین احتمال نشت و فرار آب در تکیه گاه چپ سدخاکی گلال پرداخته می‌شود. با توجه به نتایج بدست آمده از آرایه‌های برداشت شده، بخش‌های شارژپذیر می‌توانند در ارتباط با زون شیلی و نیز آهک‌های مارنی حاوی پیریت باشد. همچنین به دلیل نزدیکی مقادیر شارژپذیری رولایه با دانه بندی در حد رس و سنگ کف آهکی با میان لایه‌های شیلی و مارنی، تغییرات مقاومت ویژه الکتریکی به عنوان عامل اصلی جهت تفکیک لایه‌های زیرسطحی از یکدیگر در نظر گرفته می شود. برای تفسیر بهتر مدل‌های بدست آمده از داده‌های برداشت شده، از اطلاعات زمین‌شناسی و همچنین گمانه‌های حفاری موجود در منطقه برای صحت‌سنجی مقاطع ژئوالکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. بر اساس مدل‌های منتج شده از داده‌های ژئوالکتریکی می‌توان نتیجه گرفت که بررسی‌های ژئوفیزیکی، به خوبی توانسته فروافتادگی موجود در منطقه مورد مطالعه و همچنین مرز رولایه و سنگ بستر را با توجه به محدودیت‌های تفکیک پذیری تا حد قابل قبولی به تصویر درآورد.